تاریخچه

در دسامبر 1957 کمپانی گرومن برای ساخت جنگنده جدید ناو نشین ضربتی نیروی دریایی آمریکا انتخاب شد. نام این هواپیمای ضربتیA-6 به معنی مهمان ناخوانده، متجاوز یا حریم گذر انتخاب شد و اولین پرواز خود را در تاریخ 19 آوریل 1960 انجام داد. اولین فروند از 482 فروند آن در فوریه سال 1963 تحویل نیروی دریایی ایالات متحده گردید. این هواپیما تا سال ١٩٩٧ در خدمت بود.

اینترودر یک جت جنگنده 2 موتوره  است که برای جایگزینی "اسکای رایدر"های پیستونی تولید شد. درمیانه دهه60، این هواپیما تبدیل به جنگنده هجومی تفنگداران دریایی ونیروی دریایی آمریکا گردید. انواع مختلفی از این هواپیما به خدمت گرفته شد. "ئی.آ-6بی پروالر" برای جنگ الکترونیک و "کا.آ-6 دی" به عنوان هواپیمای سوخترسان بکارگرفته شدند. اینترودر برای حمله در هوای بد و حملات شبانه هوایی مناسب است.

ویژگیها

در این هواپیما ،بر خلاف اکثر جنگنده های 2 نفره، خلبان و کمک خلبان درکنار همدیگر می نشینند. کمک خلبان وظیفه ناوبری و شلیک سلاح ها را بر عهده دارد. در مدل پراولر خدمه به 4 نفر افزایش یافته اند که 2 خدمه جنگ الکترونیک درکنار هم و در پشت خلبان و کمک خلبان قرار می گیرند.

آ-6آ بر اساس یک سیستم مجتمع دیجیتالی حمله/ناوبری ساخته شد. این سیستم برای افزایش دقت بمباران در هوای بد وشب طراحی شده است و شامل چند رادار گوناگون می باشد. یک رادار جستجو، یک رادار ردیاب، 1 رادار ارتفاع سنج دوپلر اطلاعات لازم پرواز را کسب کرده و این اطلاعات را به یک کامپیوتر می فرستند و این کامپیوتر اطلاعات جمع آوری شده توسط این رادارها را پردازش کرده و برای کمک خلبان نمایش می دهد. در مجموع تعداد 488 فروند از نمونه اولیه اینترودر یا همان آ-6آ ساخته شد.

چندی بعد نیروی دریایی آمریکا با درگیر شدن در عملیات رزمی ویتنام برای حمله به سایت های موشکی و راداری که روسها در اختیار ویتنام شمالی قرار داده بودند تعداد 19 فروند آ-6آ را به آ-6بی تغییر داد. در این هواپیماها سیستم هدفگیری دیجیتال را با وسایل کشف و ردیابی رادار دشمن جایگزین کردند. تجهیزات جدید به اینترودر اجازه می دادند که از موشک "شرایک" و موشک "استاندارد" (نمونه ضد تشعشع) استفاده کند. 5 فروند از آنها در جنگ ویتنام سقوط کردند و باقیمانده آنها به آ-6ئی تبدیل شدند.

در سال 1970 آ-6ئی ساخته شد. در این مدل سیستم دیجیتال حمله/ناوبری با یک سیستم جدیدتر تعویض شد. سیستم جدید به اینترودر اجازه می داد که از بمبهای هدایت لیزری نیز استفاده کند. در ضمن، سیستم هوابرد کشف اهداف متحرک که بر روی آ-6ئی نصب شد باعث می شد که اینترودر بتواند به اهداف متحرکی مانند تانک یا کامیون حمله کند. تعداد 445 فروند آ-6ئی ساخته شد که در حقیقت در حدود 240 فروند آنها به روز شده مدلهای قبلی بودند.

آ-6اف ،که در میانه دهه 80 ساخته شد، علاوه بر سیستم هدفگیری جدید می توانست از موشکهای هوا به هوای "امرام" نیز استفاده کند. این امر درحالی صورت گرفت که تا آن زمان اینترودرهای قدیمی تر توانایی رزم هوایی نداشتند. در ضمن موتورهای آ-6اف را با 2 موتور "جنرال الکتریک اف-404" ،که در "اف-18 هورنت" بکاررفته بود، عوض کردند. این موتورها پس سوز نداشتند و از نظر قدرت و مصرف سوخت بر موتورهای قدیمی "جی-52" ساخت "پرت اند ویتنی" برتری داشتند. پروژه ساخت این نمونه پیشرفته اینترودر بعدها لغوشد.

سابقه خدمتی

اولین اسکادران عملیاتی اینترودرها در فوریه1963 تشکیل شد و اینترودرها اولین بار در ویتنام جنگیدند. در جنگ ویتنام 84 فروند از آنها سرنگون شدند. اولین اینترودر در 14جولای1965 سقوط کرد. این هواپیما توسط سروان "دونالد بوکر" و سروان "دونالد ایتون" هدایت می شد و از ناو هواپیمابر "ایندیپندنس" برخواسته بود.

اینترودرها بعدها در لبنان و لیبی نیز درگیرشدند. در روز 4دسامبر1983، 1 فروند اینترودر و 1 فروند آ-7کورس ایر بر فراز خاک لبنان توسط موشکهای سوری ساقط شدند.

اینترودر در جنگ اول خلیج فارس و بوسنی نیز جنگید. در این زمان اینترودرها بهبود یافته بودند و توانایی حمل موشکهای هدایت لیزری را داشتند. اینترودرها در اواخر دهه 90 بازنشسته شدند اما پراولرها تا سال گذشته ،که هواپیماهای پیشرفته "گراولر" جانشین آن شدند، تنها هواپیمای جنگ الکترونیک دریاپایه آمریکا بود. آخرین فروند اینترودر در 28 فوریه 1997 از خدمت مرخص شد. اگرچه جانشین اینترودر ،"اف/آ18"، توانایی های زیادی دارد اما وزن مهمات حمل شده و برد آن با اینترودر قابل مقایسه نیست. اینترودر با 11 تن وزن خالی قادر به حمل 8 تن مهمات است که در بین هواپیماهای مشابه بی نظیرمی باشد.

مشخصات: نوع: جنگنده ضربتی ارتفاع پایین
شرکت سازنده: گرومن
خدمه: دو نفر
قیمت(برای نیروی دریایی): 23 میلیون دلار
پیشرانه: دو موتور توربو جت پرت اند ویتی مدل J52-P8B
قدرت موتور: 9300 پوند(حدودا 5000 کیلوگرم)
طول: 16.1 متر
عرض بالها: 16.1 متر
ارتفاع: 4.74 متر
وزن خالی: 11.636 تن
حداکثر وزن برخاست: 27.524 تن
سرعت: 1036 کیلومتر بر ساعت
برد عملیاتی: 1733 کیلومتر

تسلیحات:

 انواع موشکهای هوا به زمین و هوا به هوا، بمبهای سقوط آزاد و هدایت شونده، تجهیزات جنگ الکترونیک و ...

10 2.75" Rocket Pod
10 5" Zuni Rocket Pod
28 Mk-20 Rockeye
Mk-77 Napalm
28 Mk-81 (250 lbs)
28 Mk-82 Snakeye
13 Mk-83 (1,000 lbs)
5 Mk-84 (2,000 lbs)
20 Mk-117 (750 lbs)
28 CBU-78
GBU-10E Laser Guided Bomb
GBU-12D Laser Guided Bomb
GBU-16B Laser Guided Bomb
AGM-123A Skipper II
AGM-45 Shrike
AGM-62 Walleyes
AIM-9 Sidewinders

System Weapon Improvement Program, SWIP
AGM-88 HARMs
AGM-84E SLAMs
AGM-65 Maverick Anti-Ship Missile
AIM-120A AMRAAM

 A-4اسکای هاوک یک جنگنده بمب افکن تهاجمی سبک وزن و یک نفره می باشد که سال ها با موفقیت در نیروی دریایی و تفگداران دریایی امریکا و همچنین نیروهای هوایی نیوزلند، اسراییل، مالزی، اندونزی، سنگاپور، کویت، آرژانتین ونیروی دریایی استرالیا خدمت نموده است.

طراحی

در اوائل دهه ی ۵۰ میلادی  بود که هواپیماهای جت عملا پا عرصه گذاشتند ونیروی دریایی ایالت متحده به هواپیمایی جدید با موتورجت نیاز داشت تا جایگزین A.1Skyraider شود. این هواپیما می بایست حداقل وزن ، پیچیدگی و اندازه را می داشت . شرکتDouglas Aircraft Corporation (که بعداMcDonnell Douglas(مکدانلد داگلاس) و بعدها بویینگ)  ماموریت ساخت این هواپیما را یافت.

نتیجه این شد که هواپیما تنها نیمی از مشخصات درخواستی نیروی دریایی را داشت و نمی توانست این ماموریت را به خوبی ایفا کند و این خود عامل طراحی مدل های جدید Skyhawkبود.

این جنگنده ی کوچک در بعد موشک های هوابه سطح می تواند موشک های  بولپاپ،  وال آی وگابریل را حمل نماید . البته با کمی تغییر می توان موشک های سایدوایندر را بر روی این جنگنده نصب کرد. همچنین این جنگنده می تواند راکت انداز و تسلیحات متعارف وحتی بمب اتمی  را هم حمل کند.

ورود به خدمت

نیروی دریایی ایالات متحده قراردادی را در۱۲ ژوئن ۱۹۵۲ امضا کرد و اولین مدل ازA-4ها در ۲۲ژوئن ۱۹۵۴به پرواز درآمدو درسال ۱۹۵۶ به تدریج وارد نیروی دریایی وگردان تفنگداران نیروی دریایی شد.تولید A-4تا سال ۱۹۷۹ ادامه یافت و از آن ۲۹۶۰ فروند تولید شد که ۵۵۵ فروند از آنها دونفره بودند.

نیروی دریایی ایالات متحده A-4 را در سال ۱۹۶۷ از گردان های هوایی بیرون آورد و آنها را در سال ۱۹۷۵به طور محدود  خارج کرد. از A-4تا اواسط سال ۱۹۸۰ میلادی استفاده شد تا این که با ورود هواپیمای AV.8هاریر از نیروی دریایی خارج شد. ولی مدل های آموزشی آن بدلیل چالاکی و مانور خوب همچنان باقی ماندند و در نهایت  به سال ۲۰۰۳بازنشست شدند.


تاریخچه خدمتی

    * جنگ ویتنام
    * جنگ های اعراب با اسرائیل
    * جنگ کوتاه مدت کویت وعراق

مدلها

انواع گوناگونی از این هواپیما ساخته شده است که عبارتند از:

A-4A

A-4B﴿با سیستم های جنگ افزار بهبود یافته و قابلیت سوختگیری هوایی)

A-4C﴿مجهز به رادار احتراز از عوارض زمین در دماغه ای کشیده تر)

A-4E﴿با قابلیت حمل جنگ افزار بیشتر﴾

TA-4E﴿نوع آموزشی و دونفره)

A-4F﴿با سیستم های تهاجمی و الکترونیک پرواز بهبود یافته در کوهان برجسته ی پشت کاناپی)

TA-4F﴿بدنه ی کشیده تر)

A-4G﴿برای نیروی دریایی استرالیا با امکان حمل سایدوایندر)

TA-4G(استرالیا)

A-4H(نوع تحویل داده شده به اسرائیل)

TA-4J﴿نوع ساده شده ی TA-4F، بدون رادار و سیستم های ناوبری و تهاجمی )

A-4K﴿شبیه Fبرای نیوزلند)

A-4L﴿نوع بهبودیافته ی Cبا موتور نیرومندتر، و سیستم های الکترونیک پروازی و تهاجمی بهبود یافته در کوهان پشت کاناپی )

A-4M﴿نوع بهبود یافته ی Fبا موتور نیرومندتر، کاناپی بزرگتر و کاناپی رزمی ۳۰ درصد بیش تر﴾

A-4KU﴿کویت﴾

A-4PوA-4Q(انواع نوسازی شده BوCدر آرژانتین)

A-4S و A-4SU(انواع بهینه سازی شده ی BوCدر سنگاپور)

TA-4S(نوع آموزشی تغییر یافته در سنگاپور بادو کابین جدا از یکدیگر)

EA-4F﴿آموزش جنگ الکترونیکی )

A-4PTM(مالزی)

OA-4M(کنترل کننده ی هوایی خط مقدم )

A-4N(شبیه Mبرای نیروی دریایی آمریکا)


انواع بهینه شده ی A-4

در سال ۱۹۹۲ هواپیماهای A-4نیوزلند، مالزی مورد بهینه سازی کامل قرار گرفته واز توانایی حمل و شلیک موشک های ماوریک برخوردار شدند و این A-4 ها همچنان در حال خدمت هستند.


مشخصات عمومی

خدمه: یک نفر (در مدل های TA-4J,TA-4F,OA-4F دونفر)

طول: 12.22متر

فاصله میان انتهاى دو بال: 8.38متر

ارتفاع:4.57 متر

وزن خالی: 4.7 تن

وزن با بار: 8.3 تن

ماکزیمم وزن در حالت تیک اف: 11.1 تن

حداکثر سرعت: 586 نات با 4000 پوند مهمات معادل تقریبی 1080 کیلومتر در ساعت یا حدود 700 مایل در ساعت

موتور: یک موتوره با قدرت  9300  تا 11200 پوند معادل41 کیلونیوتن ساخت پرات اند ویتنی / توربو جت J52-P408A بدون پس سوز

برد: 1700 گره دریایی معادل 3220 کیلومتر یا 2000 مایل

سقف پرواز: 12880 متر

نرخ اوج گیری: 43 متر بر ثانیه

توپ: 2 قبضه توپ 20 میلیمتری Mk-12 Colt

موشکها: سایدویندر / موشک ضد رادار شرینک / موشک هوا به سطح ماوریک / موشک هوا به سطح بول پاپ AGM-12 / موشک های تاکتیکی اتمی

بمبها: فراتر از 9900 پوند مهمات معادل 4490 کیلوگرم در 5 مقر

بمب خوشه ایی MK-20 روک ای  -  MK-7/APAM-59  / بمب هدایت شونده ی AGM-62 / بمب های MK-81 , 82 و بمب های تاکتیکی اتمی

تجهیزات آویونیکی همراه:

UHF-ARC-159, VHF-ARC-114, RAD/ALT-APN-194, TACAN-ARN-118, ILS/VOR-ARA-63/ARN-14, CHAFF-ALE-39, IFF-APX-72, RADAR-APG-53-A

اقدامات متقابل : AN/ALQ-162, HUD AN/AVQ-24 و کامپیوتر هدایتگر( نوی گیشنال) AN/ASN-41

اف-۳۵ لایتنینگ ۲ جنگنده بمب افکن با عملکرد چند گونه‌است که در جنگ‌ها می‌تواند از نزدیک نیروهای خودی را پوشش دهد. اف-۳۵ همچنین یک هواپیمای بمب‌افکن تاکتیکی است که توانایی موشکی هوا به هوا  را نیز دارد. این هواپیما ۳ مدل دارد. مدل اول که در فاصله‌های متعارف و معمولی می‌تواند از زمین بلند شود یا بنشیند. مدل دوم در مسافت‌های کوتاه بلند می‌شود و به صورت عمودی بر زمین می‌نشیند و مدل سوم برای پرواز از ناو هواپیما بر طراحی شده است . اف-۳۵ ساخت مشترک شرکت‌های آمریکایی لاکهید مارتین و نورثروپ گرومن و شرکت بریتانیایی بی‌ای‌ئی سیستمز است. این هواپیما در ۱۵ دسامبر ۲۰۰۶ اولین پروازش را انجام داد.

ویژگیهای اف-۳۵ لایتنینگ ۲
اف-۳۵ هواپیمایی کوچکتر، متعارف تر، تک موتوره‌است که در بعضی از ویژگیها به هواپیمای سابق مانند هواپیمای دو موتور اف-۲۲ رپتور شباهت دارد. خروجی اگزوز این هواپیما از هواپیمای وی تی او ال مدل ۲۰۰ ساخت ۱۹۷۲ شرکت جنرال داینامیکس که برای کشتی کنترل کننده دریا ساخته شده بود اقتباس شده‌است. فناوری رادار گریزی تشخیص هواپیما را برای رادارهای رهیاب کوتاه برد مشکل می‌سازد. تعدادی از بهسازی‌های انجام شده در این هواپیما که جزء هواپیماهای نسل پنجمی محسوب می‌شود عبارتند از:

    * فناوری رادار گریزی بلند مدت با نگهداری آسان آن.
    * فناوری پیچیده الکترونیکی و گیرندی‌های مرکب که اطلاعات گرفته شده توسط گیرنده‌ها را ترکیب می‌کند تا هوشیاری خلبان را به اطراف خود بیشتر کرده و تعیین موقعیت و استفاده از اسلحه را بهسازی کند.
    * استفاده از شبکه‌های داده‌های پرسرعت در این هواپیما شامل شبکه «آی ای ای ای-۱۳۹۴b» و کانال فیبری
    * کاهش هزینه صرف شده در هواپیما وقتی که هواپیما از رده خارج می‌شود یا از بین می‌رود.

خصوصیات کلی اف-۳۵ لایتنینگ                                  

    * تک سرنشین
    * طول: ۱۵،۳۷ متر
    * بلندی ۵،۲۸ متر
    * وزن خالی:مدل ای ۱۳،۱۷۰ کیلوگرم
    * وزن در حالت مسلح: ۲۰،۱۰۰ کیلوگرم
    * موتور: تک موتور نوع پرت و ویتنی اف۱۳۵، موتور توربوفن بهسوز
    * شتاب خشک (بدون بهسوز): kN ۱۱۱
    * شتاب با بهسوز:۱۷۸+kN
    * حداکثر سرعت: ۱۹۳۱ کیلومتر در ساعت

 جنگ افزارها

    * مسلسل: یک عدد مسلسل جی ای یو-۲۲/ای
    * محل نصب جنگ افزار: ۶ عدد با ظرفیت ۶۸۰۰ کیلوگرم
    * موشک: بخش داخلی: ۴ یا ۲ عدد موشک هوابه هوا و ۲ موشک هوا به زمین، بخش خارجی:۲ موشک و ۴ موشک یا بمب

 

چینش بمب‌ها و موشک‌ها در بخش‌های داخلی و خارجی هواپیما

مشخصات فنی
نوع هواپیما     چندمنظوره-رادارگریز
کشور سازنده     آمریکا، بریتانیا
شرکت سازنده     لاکهید مارتین، آمریکا
نورثروپ گرومن، آمریکا
بی‌ای‌ئی سیستمز، بریتانیا
تاریخ نخستین پرواز     ۱۵ دسامبر ۲۰۰۶
تاریخ رونمایی     ۲۰۱۱
وضعیت کنونی     تحت توسعه و تولید
آغاز ساخت     ۲۰۰۳ تا حال
تعداد ساخته‌شده     ۱۳ فروند آزمایشی و ۱۵ فروند تولید با سرعت پایین
هزینهٔ پروژه     ۸۳ میلیون دلار
توسعه یافتهٔ     لاکهید مارتین ایکس-۳۵

تاریخچه

در اواسط دهه 1960 نیروی دریایی ایالات متحده برای تعویض هواپیماهای تهاجمی A-4،مناقصه ساخت یک هواپیمای تهاجمی سبک دریاپایه تک سرنشینه مجهز به سیستم های پیشرفته ناوبری را مطرح کرد. طرح مورد نظر، یک هواپیمای زیرصوتی بود که بتواند بیش از A-4E، سلاحهای غیر هسته ای حمل کند و از عهده میگهای روسی، موشکهای زمین به هوا و آتشبار های ضد هوایی برآید. همچنین تاکید شده بود که طرح پیشنهادی باید ضمن کاهش هزینه ها و افزایش سرعت تولید،از نظر ویژگیهای متعارف با هواپیماهای موجود چندان متفاوت نباشد. در 11 فوریه 1964 شعبه صنایع هوایی شرکت ال.وی.تی به نام ووت (در آن زمان، ووت کورپوریشن)،برنده این مناقصه شد و کار ساخت و طراحی هواپیمایی را که بعدها ای.7 نامیده شد، آغاز کرد. در 27 سپتامبر 1964 اولین نمونه A-7A به پرواز درآمد که مدتی بعد، رسما Corsair II نامیده شد.

ویژگیها

ال.تی.وی در ساخت ای-7 از تجربه تولید هوپیماهای قبلی اش، یعنی اف-8 کروسادر، استفاده کرد ؛ ولی طرح جدید بر خلاف طرح قبلی به موتور های بدون پس سوز، بالهای بدون پسگرایی و بدنه ای کوتاه مجهز شد. با این حال، قدرت حمل تجهیزات هواپیمای جدید،حدودا دوبرابر A-4 بود. حاصل کار طراحی A-7 ،هواپیمایی کوتوله و بدنما بود که هرچند مشکل مهمی در پروازهای آزمایشی نداشت، خلبانان به کم توانی آن معترض بودند. ضمن آنکه هدایت و کنترل آن بر روی باند های خیس ،مشکل بود. هرچند این هواپیما در نظر اول، چندان توجه کسی را جلب نکرد، در پنج میدان مهم یعنی ویتنام، لبنان، گرانادا، لیبی (1986) و خلیج فارس به طور موثری در عملیات نظامی شرکت کرد.
A-7 مصرف سوخت کمی دارد و تقریبا میتواند همه سلاحهای ویژه نیروی دریایی را حمل کند. این هواپیما در مدلهای متعددی عرضه شد و علاوه بر نیروی دریایی،در نیروی هوایی هم به خدمت درآمد بر خلاف انتظار،با ورود A-7 به خدمت، A-4 همچنان در خدمت باقی ماند و در کنار آن به اجرای وظایفش ادامه داد.

 A-7 با استفاده از سیستم Pave Penny (هدفگیر و نشانه گذار لیزری) و همچنین شکل مناسب کابین خلبان که میدان دید وسیعی را فراهم می کند، برای هدف قراردادن مواضع زمینی از دقت نسبتا زیادی برخوردار است و سیستم دید در شب هم امکان اجرای عملیات شبانه را فراهم می کند. این هواپیما در کنار EA-6B زوج مناسبی را برای اجرای عملیات تشکیل می دهد. این ترکیب در جنگ خلیج فارس کارایی خود را نشان داد. برای پوشاندن ظاهر نازیبا، اغلب هواپیماهای A7 رنگ آمیزی باشکوهی دارند، به خصوص بر روی دم عمودی وسیعشان.

مدلها

A-7A : مدل اولیه
A-7B : با موتور اصلاح شده
A-7C : مدل آموزشی دو سرنشینه
A-7D : مدل ویژه نیروی هوایی
A-7E : آخرین و پرنوانترین مدل دریایی
سایر مدلها: TA-7C , A-7K , A-7P

کاربران: ایالات متحده آمریکا، یونان، پرتغال، تایلند
تعداد تولید شده تا نیمه دهه 80 : بیش از 1500 فروند

مشخصات فنی A-7E

نیروی محرکه: یک موتور توربرفن آلیسون TF41-A2 بدون پس سوز
بیشترین رانش موتور: 66 کیلونیوتن
ظرفیت مخازن سوخت درونی: 5700 لیتر

ابعاد
نسبت منظری بال: 4.0
دهانه بال: 11.8 متر
دهانه دم افقی: 5.5 متر
طول: 14 متر
ارتفاع: 5 متر
بیشترین وزن برخاست: 19 تن
عملکرد پروازی
بیشترین سرعت افقی: 1112 کیلومتر بر ساعت
مسافت برخاستن: 1.8 کیلومتر با بیشترین بارمزد
سال ورود به خدمت: 1967
سال خروج از خدمت در آمریکا: 1991

"میراژ اف-1 " جنگنده ای چند منظوره ساخت شرکت داسوی فرانسه است که نخستین نمونه آن در سال 1966 پرواز کرده و در 13 کشور جهان به کار گرفته شده و در برخی کشورها از جمله خود فرانسه همچنان در حال خدمت است.

این جنگنده پس از طرح های موفق و پرطرفدار میراژ-3 و 5 ساخته شد و پس از سوپر اتندارد دومین و آخرین طرح جنگنده در داسو بود که از بال دلتایی استفاده نمی کرد. اما این میراژ (به معنی سراب) نیز با اقبال خوبی روبه رو شده و بیش از 700 فروند آن ساخته شد. این در حالی بود که ناکامی بزرگ میراژ اف-1 در انتخاب نشدن به عنوان جنگنده سبک و چندمنظوره ناتو در رقابت با «اف-16» آمریکایی بازار بزرگی را از چنگ فرانسوی ها خارج کرده بود.
این جنگنده در نمونه های مختلف خود بین 7400 تا 7600 کیلوگرم جرم دارد (بدون سلاح و سوخت) طولی کمتر از 15.5 متر، دهانه بالی در حدود 8.4 تا 9.3 متر، بیشینه جرم 16200کیلوگرم داشته و با موتور توربوجت آتار-9-کی خود به بیشترین سرعت 2.2 ماخ (2250 کیلومتر بر ساعت) در ارتفاع بالا دست می یابد. بیشینه برد نمونه های مختلف میراژ اف-1 در حدود 3300 و برد رزمی آنها کمتر از 1500 کیلومتر بدون سوختگیری هوایی گزارش شده است. البته میزان برد تابع عوامل مختلفی از جمله میزان سوخت و وزن محموله جنگی در حال حمل، سرعت و ارتفاع پروازی بوده و این اعداد مربوط به حالات معمول برای مقایسه هستند.
این جنگنده توانایی حمل 6300 کیلوگرم محموله را داشته و از دو جایگاه در نوک بال ها(برای موشک های کوتاه برد هوا به هوا)، دو جایگاه زیر هر بال و یکی هم زیر بدنه برای حمل این بار برخوردار است. بیشترین ارتفاع پروازی قابل دستیابی این هواپیما 20هزار متر عنوان شده است.

میراژ اف-1 از رادار «سیرانو-4» با برد حدود 100 کیلومتر استفاده کرده و تسلیحات هوا به هوای آن شامل موشک کوتاه برد حرارتی «مجیک» و انواع موشک میان برد «سوپر-530» است. کشورهای مختلفی به جز فرانسه دارای این هواپیما هستند از جمله یونان، آفریقای جنوبی، لیبی، اسپانیا، مراکش و اکوادر که همچنان از میراژ استفاده می کنند.

سابقه در عراق
هر چند سفارش میراژ از سوی عراق به قبل از جنگ تحمیلی بازمی گردد اما اولین سری 16 تایی از نمونه اف-1ئی-کیو که مختص عراق ساخته شده بود تا فروردین 1360 تحویل نیروی هوایی این کشور قرار نگرفت.
عراق به عنوان بزرگ ترین مشتری خارجی این جنگنده 126 فروند میراژ اف-1 در بیش از 6 نمونه که بهسازی هایی نسبت به نمونه قبلی داشتند تحویل گرفت. این هواپیما پس از ورود به نیروی هوایی عراق پیش از آنکه سهمی در نبردهای هوایی با همسایه پرقدرت شرقی کسب کند بیشتر نقش قربانی را در برابر «اف-14 تامکت» های نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بازی کرد،‌ نقشی که حتی با وجود ارتقاءهای متعدد، آراسته شدن به تسلیحات جدید و آموزش های کامل فنی و راهکنشی(تاکتیکی) توسط فرانسوی ها تا آخرین روزهای جنگ ادامه داشت.

در واقع به جز آن درگیری معروف که میراژهای عراقی با جدیدترین نمونه موشک سوپر-530-اف موفق به سرنگونی دو تامکت ایرانی شدند پیروزی چشمگیر دیگری در برابر حریف مستقیم خود پیدا نکردند.
در مقابل تامکت های ایرانی چندین بار موفق به سرنگونی بیش از دو تا سه فروند میراژ در درگیری های هوایی در یک روز شدند؛ شاهکاری که تا آخرین روزهای دفاع مقدس و با وجود همه مشکلات تعمیرات و تسلیحات رقم می خورد. اما سایر جنگنده های نهاجا از جمله انواع «اف-4 فانتوم» و خصوصاً «اف-5 تایگر» زخم های قابل توجهی از میراژها دریافت کردند و آمارهای منتشر شده نشان می دهد این جنگنده توانست برتری نسبی بر فانتوم و برتری محسوسی بر تایگر کسب کند. در مجموع همین آمارها نشان دهنده انهدام بیش از 20 تا 33 فروند میراژ در نبردهای هوایی با ایران است یعنی 16 تا 26 درصد دارایی عراق از این نوع جنگنده که تلفات بالایی است.

نکته جالب در مورد میراژهای غربی عراقی تلاش برای تجهیز این جنگنده بمب افکن به موشک های هوا به سطح جدید شوروی سابق بود که در روزگار جنگ سرد و تفاوت فناوری های غربی و شرقی امری جدید بود هر چند که این تلاش ها به نتیجه قابل توجهی نرسید.

ورود به ایران
پس از حمله عراق به کویت و اشغال این کشور کوچک و ائتلاف ناتو و کشورهای منطقه برای آزاد سازی این انبار نفت نیروی هوایی عراق با وجودِ داشتن 8 سال تجربه رزمی سنگین در جنگ تحمیلی قبلی خود یعنی حمله به ایران نتوانست به موفقیتی جز یک پیروزی هوایی در برابر هواپیماهای ائتلاف دست یابد و با از دست دادن برتری هوایی و بالا رفتن تلفات پرنده هایش راهکاری عجیب را برگزید و به جای هر حرکتی بیش از 100 فروند از هواپیماهای جنگی و تعدادی هواپیمای غیرنظامی را به سمت ایران پرواز داد تا از آتش دشمن مصون مانده و بعدها با فروکش کردن جنگ آنها را از ایران پس بگیرد.

این طرح عراقی ها اما با ممانعت ایران از پس دادن هواپیماها به بن بست برخورد و در اظهار نظرهای غیر رسمی دلیل اینکار در نظر گرفتن این مهاجران غیرقانونی اما بسیار ارزشمند به عنوان بخشی از غرامت جنگ تحمیلی 8 ساله در کشور عنوان شد. بنا بر اظهارات منابع خارجی حدود 24 فروند میراژ اف-1 در بین این هواپیماهای وجود داشته که 17 فروند نوع تک سرنشین و 7 فروند نوع دو نفره بوده است.

مهمان های ناخوانده عراقی پس از عبور از مرزهای غربی کشور، عمدتآً‌در پایگاه سوم شکاری همدان فرود آمدند و بعدها به نقاط دیگر منتقل شدند. میراژها نیز هر چند در چند پایگاه کشور حضور یافتند اما سرانجام در قالب یک اسکادران شکاری جدید در پایگاه هوایی مشهد مستقر شده و از آن پس با فراز و نشیب های فراوانی تا به امروز در حال خدمت بوده اند.


اتفاقی بزرگ؛ ارتقاء بدون دفترچه راهنما
این هواپیماها در حالی وارد ایران شدند که نه تنها هیچ کتاب راهنما و دفترچه فنی به همراه نداشتند بلکه شاید همه آنها فاقد جایگاه های حمل جنگ افزار بودند. بدیهی است که قطعات یدکی نیز برای این هواپیما موجود نبود و این در حالی بود که سطح فناوری های میراژ اجازه نمی داد از آن صرف نظر شود. بنابراین بار دیگر و برای چندمین بار پس از انقلاب متخصصان داخلی دست به کار بزرگی زده و برای عملیاتی کردن این هواپیما بدون مراجعه به کشور سازنده اقدام کردند.

در ابتدای به غنیمت گرفته شدن میراژ، خلبانان ماهر نهاجا حتی بدون برگزاری دوره آموزش از سوی خلبانان عراقی این هواپیماها را به پرواز در آورده و پس از استقرار در پایگاه مشخص شده برای این هواپیما رفته رفته متخصصان تعمیر و نگهداری نهاجا و صنایع هواپیمایی موفق به سرپا نگهداشتن این جنگنده برای نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران شدند. هر چند که گاه و بیگاه مشکلات فنی گریبانگیر این پرنده شده و تعداد عملیاتی از این جنگنده در مواقعی بسیار کم می شد. حتی یک مورد سانحه نیز برای یکی از میراژهای دو نفره ایران در نزدیکی مشهد به وقوع پیوست که منجر به شهادت یکی از خلبانان آن شد.

وقوع این دست مشکلات نیز باعث نشد تا این هواپیماها از رده خارج شوند بلکه تلاش برای فعال کردن تعداد بیشتری از آن به طور ثابت انجام شد بطوریکه هم اکنون تعدادی از این جنگنده در پایگاه دهم شکاری چابهار مستقر هستند که خبر پروازهای عملیاتی آنها در رزمایش های اخیر نیز منتشر شد.
از کم و کیف میزان آمادگی رادار این جنگنده ها اطلاعاتی ارائه نشده است اما با توجه به برد قابل توجه و مداوت پروازی بیش از دو ساعت که توسط این جنگنده قابل دستیابی است میراژهای نهاجا در شرق کشور فعالیت مناسبی داشته اند و پروازهای گشتی زیادی را به انجام رسانده اند. در عرصه دریا نیز چیره دستی این هواپیماها در زمان جنگ با ایران آشکار شده و در صورت آمادگی رادار و دسترسی به موشک اگزوست این ترکیب همچنان برای شناورهای دشمن پیام آور نابودی خواهد بود. با توجه به توان متخصصان داخلی در شناخت فناوری های خارجی و تسلط به آنها احتمال آمادگی سامانه های راداری این جنگنده قابل توجه است.

سایر دارندگان میراژ بهسازی های مختلفی را روی آن به انجام رسانده اند که هر چند به طور گسترده انجام نشد اما نشان داد این هواپیما بستر خوبی برای توسعه توانایی های خود دارد. از آن جمله تجهیز میراژهای آفریقای جنوبی به موتور «آر-دی-33» جنگنده «میگ-29» و یا موشک های کوتاه برد پیشرفته "آر-73آرچر" روسی. گفتنی است هر چند مصرف ویژه سوخت موتور روسی آر-دی-33 از موتور خود میراژ کمی بیشتر است اما 200 کیلوگرم جرم کمتر و 15 درصد رانش بیشتر آنقدر وسوسه انگیز بود تا با کمی تغییرات فنی این کار به انجام رسیده و به مرحله پرواز برسد و در خود روسیه هم به نمایش درآید.
با توجه به اینکه توانایی میراژ در زمینه حمل وزن محموله تنها 13 درصد کمتر از فانتوم-ئی و برد آن بیشتر از این جنگنده کهنه کار آمریکایی است می توان انتظار داشت نهاجا تلاش کند تا میراژها به تسلیحات بومی مجهز شده و برای مأموریت های تعریف شده به کار گرفته شوند.

خصوصاً‌ با توجه به اینکه نهاجا در هماهنگ کردن تسلیحات شرقی موجود روی هواپیماهای غربی و برخی تجهیزات شرقی روی پرنده های غربی خود ید طولایی دارد. مثلآً یکی از گزینه های محتمل کاربری موشک کوتاه برد و بسیار کارآمد آر-73 توسط میراژ است همانطور که اخبار غیر رسمی حاکی از بکارگیری آن روی سایر هواپیماهای غربی نهاجار نیز دارد. حداقل نصب تسلیحات بومی مانند موشک های ضد کشتی دوربرد نور و قادر یا بمب های هدایت شونده قاصد روی این جنگنده ها دور واقعیت نیست.
این جنگنده هر چند با روشی غیرمعمول وارد ناوگان نهاجا شده اما با تلاشی امیدوارانه و برای غلبه بر تحریم ها نشان روشنی از عزم جدی نیروهای داخلی برای استفاده از ابزارهای موجود و بهسازی آنها برای نیازهای موجود داشته و تأیید دیگری بر توانایی های علمی و فنی داخلی است.

جنگنده J-20 يك جنگنده رادار گريز نسل پنجم است . هواپيماي جنگنده دوموتوره که نمونه توسعه يافته آن توسط گروه صنايع هواپيمايي Chengdu براي ارتش آزادی بخش جمهوری خلق چين ساخته شده است.

در اواخر سال 2010 میلادی، J-20 تحت آزمون حرکت بر روی زمین همراه با سرعت بالا قرار گرفت. جي 20 اولين پروازش را در 11 ژوئن 2011 انجام داد. ژنرال هي ويرونگ ( معاونت فرماندهی نيروي هوايي ارتش آزادی بخش جمهوری خلق چین) گفت: در نوامبر 2009 انتظار مي رفت كه جي 20 تا سال 2017-2019 به توان عملياتي برسد .

توسعه

جي 20 يكي از برنامه هاي ساخت هواپيمايي رادارگريز تحت نام اختصاصی J-XX بود كه در اواخر سال 1990 آغار شد. طرح اولیه در ابتدا به نام پروژه 718 نامگذاری شد و نهایتا" در سال 2008 میلادی و طی رقابت با طرح پيشنهادي Shenyang كه طرحي بزرگتر از جي 20 بود, توانست توسط PLAAF تائید شود. دو نمونه اولیه تحت نام های 2001-1# و 2001-2# تا پايان سال 2010 ساخته شد. در 22 دسامبر 2010، ‌جي 20 تحت آزمايش حرکت با سرعت بالا بر روی زمین و در خارج از موسسه طراحي هواپيماهاي جنگنده Chengdu قرار گرفت. در طول این مرحله, هیچگونه آزمایش پروازی تائید شده ای انجام نگرفت. جي 20 اولين آزمايش پرواز رسمی خود را در 11 ژانويه 2011 انجام داد كه تقريبا 20 دقيقه طول كشيد. مدير سازمان اطلاعات ملي آمريكا, James R در خصوص این آزمایش گفت: مدت زيادي است كه آمريكا درمورد اين پروژه اطلاع دارد و از اين پرواز آزمايشي شگفت زده نشده ایم.

آزمایش پرواز

اولين پرواز جي 20 در 11 ژانويه 2011 تقريبا 15 دقيقه طول كشيد و در طول پرواز نیز يك فروند جنگنده J-10S ساخت Chengdu آن را اسكورت مي كرد. بعد از اولين پرواز موفقيت آميز مراسمي رسمی برگزار شد. در این مراسم افرادی همچون: خلبان تست کننده جي 20 به نام لي گنگ (Li Gang) و مدير طراحي بانگ وي (Yang Wei) به همراه ژنرال لي آندونگ (Li Andong) (معاون مدير کل دپارتمان ملی تسليحات و مدير كمسيون علم و فناوري دپارتمان تسليحات ملی در PLA از سال 2000 میلادی) حضور داشتند. بدین ترتیب کشور چین بعد از آمريكا و پیش از روسیه به عنوان سومین كشور دنیا که تمام مراحل ساخت و آزمایش پرواز یک جنگنده حقیقی و رادار گریز را خود انجام داده است انتخاب گردید. روزنامه گاردين گزارش داد: با اين كه كارشناسان از سرعت طراحی و ساخت اين هواپيما شگفت زده شده اند اما با اين حال مي گويند كه هنوز قدرت نظامي چين نسبت به آمريكا عقب است و توان نیروهای نظامي چین تنها بر منطقه تحت سلطه خودشان محدود است . اولين آزمایش پروازی J-20 با تاریخ بازديد وزیر دفاع ایالات متحده Robert Gates از کشور چين همزمان شد. این اتفاق در ابتدا توسط جمعی از مقامات رسمی پنتاگون و كارشناسان رسانه ای آمریکا اینگونه تفسير شد كه ممكن است به عنوان يك اخطار براي هيئت نمايندگان ايالات متحده انجام شده باشد. با اين حال بعد از ديدار با مقامات ارشد چيني از جمله رئيس جمهور چین (Hu Jintao), وزیر دفاع آمریکا اظهار داشت: به نظر میرسد رهبر نیروهای غير نظامي چین با انجام اين آزمایش دنیا را شگفت زده کرده است اما من مطمئن هستم این آزمایش ارتباطی به بازدید من از کشور چین نداشته است. پروفسور جین کانرونگ (Jin Canrong) استاد دانشگاه Renmin در پكن كه داراي تخصص در روابط چين و ایالات متحده میباشد اظهار داشت: رئيس جمهور هو بي خبر از آنكه اين تست ممکن است سؤالات بسیاری را در خصوص ماهيت غیر نظامی کنترل ارتش چين بالا مي برد، اين آزمایش را انجام داده است. با اين حال میشاییل اسواین (Michael Swaine) به عنوان كارشناس PLA و یک فرد آگاه در روابط نظامي چين و آمريكا گفت: هرچند اين امكان وجود دارد, اما ممکن است مقامات ارشد چيني نمي دانستند كه اين تست پرواز قرار است در اين روز اتفاق بيفتد و به منزله توهين به وزیر دفاع آمریکا نیست و بهتر است رئيس جمهور هو خود را از این بابت نگران نکنند. در مقابل تصميم گيري مربوط به توليد، توسعه و آزمايشات هواپيماهاي نظامي به طور معمول توسط مقامات سطح پايين مدیريت مي شود تا توسط رهبران ارشد نظامي و غير نظامي. پرواز آزمایشی دوم اين هواپیما به مدت يك ساعت و 20 دقيقه در روز 17 آوريل 2011 صورت گرفت. در 5 می سال 2011، 55 دقیقه تست پرواز که شامل جمع شدن ارابه های فرود نیز میشد, انجام گرفت. برنامه كامل تستهاي اوليه شامل 10 الی 20 پرواز است كه انتظار میرود سال ها طول بكشد.

انتقال فناوری

در سایت Globalsecurity.org آمده است كه احتمالا چين مشاركت در توسعه و توليد جنگنده نسل پنجم را با روسيه كاهش داده است ، با توجه به اين كه روسيه براي به دست آوردن منافع بيشتر از مشاركت با چين با آن همكاري مي كرده است. رهبران چين فكر مي كنند كه طراحي جی 20 از PAKFA روسي برتراست. كميته خدمات مسلح هاروارد در مجلس ايالات متحده Mekean در باره جي 20 گفته است: درك من اين است كه آنها جي 20 را مبني بر اطلاعاتي كه از روسيه در مورد يك طرح روسي دريافت كرده اند ساخته اند و اينكه انها قادر به كپي برداري هستند. مقامات نظامي Balkan به خبرگذاري Associated Press گفتند: این احتمال وجود دارد که کشورهای چين و روسيه با اقتباس گرفتن از تکنولوژی هواپیمای رادارگریز F-117 nighthawk که در جنگ کوسوو(Kosovo) در سال 1999 توسط ارتش صربستان منحدم شد, جنگنده J-20 را طراحی نموده باشند. اگر كارشناسان چيني از سيستم پوشش هاي رادارگريز F-117 استفاده كرده باشند مي توان نتيجه گرفت كه يك دهه از آمريكا عقبتر هستند. با اين حال خلبان چيني آزمايش کننده Xu Yongling گفته ست كه جي 20 يك شاهكار بومی از علم و فناوري است. او همچنين اظهار داشت كه فناوري F-117 بسيار قديمي است حتي در همان زمان هم مورد هدف گلوله قرار گرفت و نمي تواند به عنوان يك هواپيماي رادار گريز نسل بعدي مورد استفاده قرار گيرد. ژنرال بازنشسته نيروي هوايي ايالات متحده Thomas G. McInerney گفته است: احتمالا طراحي پایه جي 20 حاصل جاسوسي های سايبري از پروژه ي FB-22 کمپانی Lockheed Martin می باشد. يك دادستان فدرال حدس میزند کشور چين از تكنولوژي هواپيماي رادارگريز Northrop Grumman B-2 Spirit كه توسط Noshir Gowadia عرضه شده است استفاده نموده است. رئيس ستاد نيروي هوايي هند (Pradeen Vasnt Naik) گفته است كه در جي20 به طور كامل از فن مهندسي معكوس استفاده شده است و در این بین بخش تحقیق و توسعه (R&D) کشور چین هیچگونه دخالتی نداشته است و این موضوع به عنوان یک عمل غير اخلاقي مورد سؤال قرار مي گيرد. Ilya Kramnik مفسر ارتش نظامي روسيه حدس زده است كه چین هنوز 15-10 سال از ايالات متحده و روسيه در فناوري هوايي عقب تر است و ممكن نيست بتواند همه مواد مرکب هوایی و سنسورهاي مورد نياز براي هواپيمایش را توليد كند و مي تواند به جاي آن به تأمين كننده هاي خارجي آن خود كمك كند. با اين حال او حدس زده كه چين احتمالا مي تواند جنگنده های نسل پنجم جي20 را با قیمت 80% تا 50% کمتر تر از نمونه هاي نسل پنجم ایالت متحده و روسيه تولید کند و اين موضوع ممكن است موجب جذب مشتريان بالقوه همچون پاكستان و کشورهای شرق آسیا و آمریکای لاتین و جنوب شرقي آسيا و كشورهايي در آفريقا شود. Konstantin Sivkov از آكادمي مسائل ژئوپولوتيک بيان كرد كه ايالات متحده آمريكا از پيشرفت تكنولوژي نظامي چين احساس خطر كرده است. میشاییل پوگوسیان (Mikhail Pogosyan) رئيس سازمان هواپيمايي ايالات متحده ادعا كرده است كه برنامه چين يك تظاهر بوده است و این کشور فاقد زیر ساخت های لازم جهت تكميل پروژه است.

طراحی

مشخصات: جي20 يك هواپيماي تك سرنشين و دوموتوره است كه به نظر مي رسد تا حدي بزرگتر و سنگين تر از Sukhoi T-50 و Lockheed Martin F-22 Raptor است. بیل سوییت من (Bill Sweetman) تخمين مي زند که طول آن در حدود 75 فوت (23 متر) و دهانه بال ها 45 فوت (14 متر) و يا بيشتر است و انتظار مي رود كه در لحظه برخاست توانایی تحمل حداکثر وزن 75000 الی 80000 پوند (34000 تا 36000 کیلوگرم ) را دارا باشد. نمونه اولیه با استفاده از موتورهای روسی Saturn 117S میتواند قدرتی معادل 32000 پوند (15000 کیلو گرم) ارئه نماید که به گفته سخنگوی پنتاگون (Col.David Lapan) یکی از نشانه های مشکلات طراحی این هواپیما است. منابع چینی ادعا کردن که این هواپیما با استفاده از 2 نوع موتور توربوفن همراه با رانش بالای 13200 کیلوگرم و مجهز به نازل های بردار کنترل رانش (TVC) ساخته می شوند که هر دوی آنها در چین ساخته شده اند. با این حال Richard Aboulfia گفته که موتور های WS-10 از ضعف سانحه و احتمال خرابی در آسمان رنج میبرند. جی 20ممکن است در سرعت پایین چابکی کمتری نسبت به Lockheed Martin F-22 Raptor یا PAK-FA داشته باشد، اما همچنین ممکن است از توانایی حمل سلاح بیشتر در داخل محافظ داخلی و همچنین ظرفیت حمل سوخت بیشتر بهره ببرد. جی 20 دارای بدنه طویل و پهن میباشد و همچنین ورودی موتورهای آن به نسبت سایر نمونه ها کوچکتر هستند. بال ها از نوع مثلثی می باشند و بالچه های تعادلی (Canard) نیز رو به جلو هستند. آسمانه (Canopy) از نوع محدب و همچنین خروجی اگزوزها از نوع متغیر و حلقوی میباشد. بخش جلویی جی 20 شبیه F-22 Raptor و بدنه و دم آن شبیه نمونه اولیه Sukhoi T-50 است. بیل سوییت با توجه به عکس های اولیه معتقد است که طراحی آن احتمالا در رده یک هواپیمای دوربرد و Ground Attack (هوا به زمین) و کاملا" در نقش مخالفGeneral Dynamics F-111 Aardvark می باشد. داگلاس بری (Douglas Barrie)، معتقد است بالچه های تعادلی مایل به جلو (Forward Canards) و شیب دار J-20 همانند MiG 1.42 است. در یادداشت های بری آمده است که تفاوت های اصلی در میان J-20 و MiG 1.42 عبارتند از: بدنه مایل به جلو و طراحی تیز زوایای حمله در کنار طبف موتورهای مختلف قرار گرفته در داخل بدنه که موجب کاهش ضریب دید راداری میگردند. به نظر میرسد که چینی ها با جاسوسی سایبری از برخی پیمانکاران مختلف پروژه F-35 توانسته اند به برخی نکات در طراحی J-20 دست یابند. جی 20 دارای 2 سکان عمودی با قابلیت حرکت در تمام جهات و آرایش Swept Back همچون F-35 می باشد و از این لحاظ شباهتی به جنگنده هایی همچون F-22 و PAK-FA که دارای دم ذوزنقه و بالچه های تعادلی ثابت هستند ندارد. این هواپیما همچنین در بخش دماغه به سبک F-22 است. در حالیکه شیب دماعه F-35 از نوع Dropped و یا همان "کاهنده" می باشد. ورودی موتورها به شکل مستقیم در زیر دماغه و با قابلیت مافوق صوت به روش DSI به همراه Canopy یک تکه می باشند. در نوامبر 2006 گزارش شد که J-20 های دارای موتورهای WS-15 قادر به ایجاد نسبت پیشرانش به وزن (Thrust to Weight) معادل 10/17000 کیلوگرم (37000 پوند) می باشند. اولین نمونه تولیدی با نام اختصاصی 2001-1# به موتورهای AL - 31F مجهز گردید و نمونه دیگر تحت عنوان 2001-2# به موتورهای توسعه یافته WS-10G همراه با نازل های دارای قابلیت کاهش ضریب RCS و تشعشع امواج مادون قرمز در جهت پنهانکاری و رادار گریزی بیشتر, مجهز گردید. ممکن است جی 20 تبدیل به اولین هواپیمای عملیاتی و دارای قابلیت انجام ماموریت های جنگی شود که میتواند در طول ماموریت های خود به مقدار کافی سوخت حمل نماید و نیازی به سوخت گیری هوایی نداشته باشد. جف مورل (Geoff Morrell) سخنگوی پنتاگون, گفته است تا پیش از موعد رونمایی جنگنده جی 20 نمی توان در خصوص قابلیت های رادار گریزی و همچنین صحت نسل پنجم بودن آن سخن گفت.

سامانه های الکتریکی و الکترونیکی

 احتمال میرود در تولید جی 20 از سامانه کنترل پرواز با سیم (Fly by Wire یا همان FBW) به همراه سامانه یکپارچه کنترل آتش (Fire Control) در کنار سامانه هوشمند کنترل موتورها بهره گیری شود. همچنین پیش بینی می شود در بخش رادار کنترل آتش, J-20 از یک عدد رادار Type 1475/KLJ5 با تکنولوژی آرایه فازی (AESA) بهره ببرد. با توجه به تصاویر جدید اینترنتی, دو پنجره کوچک و دارای محافط دودی به شکل الماس در دو طرف دماغه دیده میشوند که احتمال دارد حاوی سنسورهای الکترو اوپتیکی یا همان EO همچون نمونه های گرمایاب MAWS و یا جستجوی مادون قرمز IRST باشند. همچنین 2 پنجره دیگر در قسمت تحتانی بدنه و 2 عدد در قسمت فوقانی بالچه های تعادلی (Canard) دیده میشوند که ممکن است حاوی نوعی سنسور مشابه نمونه آمریکایی EODAS نثب شده بر روی F-35 باشند که در اینصورت قابلیت اسکن 360 درجه را به J-20 اعطا می نمایند.

کابین خلبان

این هواپیما از یک کابین تماما" دیجیتال به همراه 2 عدد صفحه نمایش کرستال مایع (LCD) بزرگ در کنار تعداد زیادی نمونه های کوچکتر به همراه نمایشگر سر بالای عرض (HUD) با تکنولوژی هولوگرافیک و تفکیک رنگ بالا بهره میبرد.بسیاری از این قبیل سامانه های اصلی, پیش از این بر روی هواپیماهای J-10B مورد آزمایش قرار گرفته اند و به همین دلیل سرعت توسعه J-20 نسبت به سایر نمونه ها بالاتر است. جنگ افزارها (Armament): J-20 دارای مخازن داخلی بزرگ جهت حمل انواع موشک های هوا به هوای کوتاه برد و برد بلند همچون PL-10 وPL-12C/D و PL-21 به 2 محفظه جانبی جهت حمل موشک های کوتاهبرد PL-10 میباشد.

خصوصیات رادار گریزی

کارلو کوپ (Carlo Kopp) معقد است که قابلیت خفای کلی در شکلگیری J-20 بطور قابل توجهی بهتر از F-35 و PAK FA است، اما او با برخی نظرات دیگران موافق است، کارلو مانند Shih Hiao-wei از ماهنامه دفاعی بین المللی و Bill Sweetman از موسسه Aviation Week معتقد است که برخی از قطعات جی 20 ممکن است قابلیت های اختفای آن را به چالش بکشد. به عنوان مثال: قسمت های در بر گیرنده موتور, ساختمان سکان عمودی و نازل غیر متقارن موتورها از جمله مواردی هستند که با قابلیت پنهانکاری, سازگاری ندارند. اما ممکن است این قبیل مشکلات تا پیش از ارائه نمونه نهایی مرتفع گردند. در ژانویه 2011 مشخص گردید که نازل موتورها فاقد قابلیت پنهانکاری میباشند واین موضوع ممکن است به این دلیل این باشد که نسل پنجم این موتورها هنوز کامل نشده است. با این حال، یکی از نمونه های اولیه با استفاده از موتور های WS-10G به همراه نازل های پنهانکار و لبه های ناهموار و دندانه ای عرضه شد که پیش بینی میشود کلیه این خصوصیات موجل کاهش ضریب RCS به میزان نمونه هایی همچون F119 و F135 نمیشوند. رابرت گیتس نیز در مورد برخی قابلیت های رادار گریز J-20 تردید دارد ولی در مقابل معتقد است که توسعه ی جی 20 از توان بالقوه ای برخوردار است که برخی از قابلیت های ما را در خطر قرار داده است و ما مجبوریم به آنها توجه کنیم و ما باید پاسخ مناسبی به برنامه های آنها با برنامه های خود بدهیم. کوپ و گوون بیشتر بر این باورند که جی 20 طراحی شده است برای اینکه در نقش یک رهگیر سنگین و از بین برنده AWACS و هواپیما های سوخت رسان هوایی فعالیت کند. اگر این موضوع درست باشد, J-20 میتواند بیشتر شبیه به یک فرورند MIG-25 با قابلیت پنهانکاری باشد. سوییت من موافق است که به احتمال زیاد این نقش برای چنین هواپیمایی با ابعاد بزرگ و نسبت قدرت به وزن کم میتواند برخی قابلیت های آن را در خصوص سرعت و برد کاهش دهد. لوییس پیج معتقد است: بعید است که چین به این زودی موفق به ساخت یک هواپیمای رادار گریز همه جانبه با قابلیت رهگیری به سبک نمونه های آمریکایی شده باشد و بنابر این جی 20 بیشتر در خصوص انهدام اهداف زمینی مورد استفاده قرار خواهد گرفت ودر خصوص نقش عملیاتی خود نیز محدود خواهد بود به نسل قبلی هواپیما های رادارگریز آمریکایی مانند Lockheed F- 117Nighthawk، با اینحال انتظار میرود J-20 از یک رادار AESA بهره ببرد. هرچند رادارهای نصب شده بر روی F-35 و F-22 توانایی جنگ الکترونیک و رهگیری هم زمان را دارا میباشند و این قابلیت ها برای J-20 چندان کافی نخواهد بود. Loren B. Thompson معتقد است که ترکیب بخش جلوی J-20 دارای قابلیت های پنهانکاری میباشد و این موضوع باعث میشود تا این جنگنده بتواند اهداف زمینی خود را نابود سازد در حالی که ایالات متحده فاقد پایگاه های کافی برای F-22 ها برای مقابله با حملات اینچنین است و متحدان آمریکا هیچ هواپیمای قابل مقایسه ای را ندارند. تامپسون همین طور گفته است که هواپیماهای دوربرد دریایی ممکن است باعث مشکلات بیشتری نسبت به نمونه های کوتاهبرد و برتری هوایی همچون F-22 برای ایالات متحده شوند. بالچه های تعادلی نصب شده بر روی بدنه J-20 در هر 2 رده سرعتی مادون و مافوق صوت دارای کارایی میباشند (این قبیل بالچه ها بیشتر در رده های مافوق صوت مفید هستند) اما مشخص نیر آیا چین در این خصوص از تکنولوژی به کار رفته در Eurofighter Typhoon استفاده نموده است یا خیر ؟ در غیر اینصورت ممکن است قابلیت های پنهانکاری این بخش نیز به زیر سوال برود. Richard Aboulafia تحلیلگر گروهTeal در خصوص استفاده به جا از Canard ها در J-20 تردید دارد و معتقد است این بخش از بدنه را نمیتوان از دید رادارهای شناسایی پنهان نگه داشت و همچنین او معتقد است راه های بهتری نیز وجود داشتند. همچنین Aboulafia معتقد است کشور چین در ساخت بسیاری از بخش های J-20 از قطعات غیر مطابق ااستفاده نموده است و این موضوع این پرسش را به وجود می آورد که آیا براستی کشور چین دارای تکنولوژی ساخت جنگنده های نسل پنجم میباشد با خیر ؟ با این حال Canard ها میتوانند موجب افزایش قابلیت مانور پذیری هواپیما نسبت به نمونه های بهره گیرنده از بال های مثلثی شوند. سوییت من در یادداشت های خود میگوید که Canardهای مثلثی تنها در هواپیمای بزرگ و مافوق ثوت کاربرد دارند و همچنین این موضوع در کنار ورودی های DSI و مافوق صوت موتورها, باعث میگردند تا حد اکثر سرعت J-20 به میزان 2 ماخ محدود گردد. J.D.McFarlan از Lockheed Martin میگوید که ورودی های DSI در جی 20 بسیار شبیه به F-35 هستند اما معلوم نیست که چینی ها آن را خودشان طراحی کرده اند یا نه. Kanwa Andrew Chan سردبیر خبرگزاری نظامی هنگ کنگ، میگوید که صحت خفای جی 20 در میان پارامتر های دیگر نیز مورد پرسش قرار میگیرد، و همچنین او معتقد است J-20 با رقبای آمریکایی و روسی خود همچون F-22 و T-50 همخوانی ندارد و این موضوع را میتوان از طریق عواملی همچون: ضعف قدرت موتورها, عدم توانایی پرواز در سرعت های مافوق صوت به مدت طولانی و همچنین صعف های ساختاری در سامانه های رادار و پنهانکاری آن جستجو نمود. بنابراین او معتقد است J-20 در نسل +4 قرار میگیرد.

  جنگنده

با گذشت بیش از سه دهه از انقلاب اسلامی ایران، امروز دوست و دشمن اذعان می کنند که جمهوری اسلامی ایران در حوزه های گوناگون به ویژه در ساخت تسلیحات نظامی از جمله بمب افکن های شکاری و جت های جنگنده و هواپیماهای بدون سرنشین در اوج قدرت و پیشرفت است.

اولین نمونه از این هواپیما با موتورهای Snecma Atar 8 K 50 پرواز نمود .

این اولین هواپیمای فرانسوی بود که از سیستم ناوبری و تهاجمی اینرسیایی* استفاده می نمود .

ساختار این هواپیما براساس یک هواپیمای کوچک تک موتوره بال وسط با موتور توربوجت بدون پس سوز طراحی شده است . بدنه این هواپیما تمام فلزی با بالهای تاشو به سمت عقب تا زاویه 45 درجه است .

در سال 1990، ارتقاء وتغییرات قابل توجهی در این نوع هواپیما اعمال شد که از جمله استفاده از کامپیوتر مدرن 90 UAT و رادار جدید Thomson-CSF Anemone میباشد که تقریبا دو برابر رادار قبلی برد دارد .

5 فروند از این هواپیماها بین سالهای 1983 تا 1985 با عراق اجاره داده شد که در جنگ این کشور با ایران استفاده شد و توانست موشکهای اگزوست را به کشتی های ایرانی شلیک کند .

ویژگی های عمومی

خدمه: 1
طول: 14.31 متر (45 فوت و 11 ½اینج)
بال: 9.60 متر (31 فوت و 6 اینچ)
قد: 3.86 متر (12 فوت و 8 اینچ)
مساحت بال: 28.4 متر مربع (306.7 فوت مربع)
وزن خالی: 6،500 کیلوگرم ( 14،330پاوند)
حداکثر. وزن برخاست: 12،000 کیلوگرم ( 26،455 پاوند)
پیشرانه: 1 موتور توربوجت SNECMA Atar 8K-50 با کشش 49.0 کیلونیوتن (11،025 پوند)

کارایی

حداکثر سرعت: 1،000 کیلومتر بر ساعت (637 گره، 733 مایل در ساعت) درارتفاع کم
محدوده: 1،820 کیلومتر (983 ناتیکال مایل، 1،130 مایل)
شعاع عملیاتی: 850 کیلومتر (530 مایل) و 460 ناتیکال مایل، با یک تیر موشک Exocet AM39 و یک مخزن خارجی
سقف پرواز: 13،700 متر (44،900 فوت)
نرخ اوجگیری: 100 متر بر ثانیه (19700 فوت بر دقیقه)
بارگذاری بال: 423 کیلوگرم بر متر مربع (86.3 پوند بر فوت مربع)
نسبت رانش به وزن: 0.42

جنگ افزار

گان: 2 عدد توپ 30 میلی مترDEFA 552 با 125 گلوله در هر اسلحه
جایگاه حمل سلاح: 4 جایگاه در زیر بال و 2 جایگاه زیر بدنه با ظرفیت حداکثر 2،100 کیلوگرم (4،600 پوند)
راکت: 4 راکت انداز MATRA با 18 تیر SNEB راکت 68 میلی متری در هر کدام
موشک:

1 تیر AM-39 Exocet موشک ضد کشتی
1 تیر موشک هسته ای Air-Sol Moyenne Portée
2 تیرموشک AS-30L
2 تیر موشک هوا به هوای Matra Magic

بمب:

بمب های غیر هدایت شونده و یا هدایت لیزری متعارف، یک بمب هسته ای AN-52 سقوط آزاد
سایر تجهیزات :
غلاف سوختگیری هوایی


توضیح :*سیستم ناوبری اینرسیایی (INS) یک سیستم کمک ناوبری است که با استفاده از یک کامپیوتر، سنسور حرکتی (شتاب سنج) و سنسور چرخش (جرندرس) به طور مداوم از طریق محاسبه موقعیت، جهت گیری و سرعت (جهت و سرعت حرکت) یک شیء را بدون نیاز به منابع خارجی کنترل میکند .

McDonnell Douglas F-4E Phantom II (Airport – Tehran)

Northrop F-5E Tiger II (Tehran – Mehrabad)

Northrop F-5E Saeghe (Airport – Tehran)

Sukhoi Su-24MK (Tehran – Mehrabad)

Mikoyan-Gurevich MiG-29A (Tehran – Mehrabad)

Sukhoi Su-25UBK (Tehran – Mehrabad)

Northrop F-5A Freedom Fighter (Dezful – Iran)

Northrop F-5B Simorgh (Dezful – Iran)

هواپیماهای جنگنده در دیگر کشورها

SAC J-8 Finback

Chengdu J-10




Eurofighter Typhoon




Dassault Mirage F1




Dassault Mirage 2000B/C




Dassault Rafale




IAI Kfir




IAI Lavi

Mikoyan MiG-23 Flogger




Mikoyan MiG-25 Foxbat




Mikoyan MiG-29 Fulcrum




Mikoyan MiG-31 Foxhound




Mikoyan MiG 1.42 (1.44) MFI




Sukhoi Su-27 Flanker




Sukhoi S-37 Berkut




Atlas Cheetah




Saab 37 Viggen




Saab JAS 39 Gripen




AIDC F-CK-1 Ching Kuo




XAC JH-7




Dassault Mirage 2000D/N




AMX International AMX




Mitsubishi F-2




Mikoyan MiG-27 Flogger




Sukhoi Su-24 Fencer




Sukhoi Su-25 Frogfoot




Sukhoi Su-34 Fullback




Sepecat Jaguar




Panavia Tornado IDS




Boeing F/A-18B/D Hornet




AV-8B Harrier II




Fairchild A-10 Thunderbolt II

Boeing F-15E Eagle




Lockheed F-117 Nighthawk